Evet! Beklediğiniz o heyecanlı zaman geldi kapıda ! 6. Ay dolduran bebeğiniz büyüme basamaklarından birini daha çıkacak , Dünyayı keşfi hızlanacak . Ek gıdaya geçiş sadece ‘beslenme’ için değil , bedensel ve zihinsel gelişim için de önemli bir dönem. Minik elleri dokunarak farklı dokuları tanıyacak , küçük parçaları yakalayarak motor gelişimine katkı sağlayacak , o yakaladığı anne yemeklerini ağzına götürürken el-göz koordinasyonu gelişecek , yeni tatları tanıyacak ve onları hafızasına kaydedecek ve bence en önemlisi yeni bir sosyal ortama dahil olacak. Nedir o ? Tabiki AİLE SOFRASI . Artık minik insan sizinle aynı masada oturup o güzel aile sohbetlerinize dahil olabilecek .

 

 Ama biliyorum ki bu dönem sizin için heyecan ve mutluluk yerine strese dönüyor. Bunda ek gıda üzerine doktorlarınızdan yeterince bilgi alamamanın , bebeğini besleyememe endişesinin payı oldukça büyük. Şimdi stresi bir kenara bırakın. Ek gıdaya geçişte ilk kural ; rahat anne! Evet rahat ve annenin aynı cümlede olmasına biraz şaşırmış olsanızda biraz koltuğunuzu yatırın arkanıza yaslanın.  Rahat anne = rahat bebek. Ek gıdada ki tüm endişelerinizin ve endişeyle beraber gelen tavizlerin o minik insan tarafından algılanıp , hiç kaçırılmayacak bir fırsata çevrileceğini unutmayın. 1 kural ; Rahat anne , peki nasıl rahat anne olurum ? 1/a) Ek gıdada ne sunulacağı annenin kararıdır. Ama ne kadar yiyeceğini bebek bilir. Yani en az  3-4 “O tabak bitecek” demek yok. Yediği miktarı düşünmeyin , görmeyin. Unutmayın bu bir “geçiş” dönemi .
 Ne dedik ; Ne sunacağı annenin kararıdır. Ah sanırım en önemli cümle buydu ! Bundan bahsetmeden geçemeyiz değil mi ?
 Ek gıdaya başlarken “neleri ,ne zaman ve nasıl sunmalısınız ” konusundan önce bilmeniz gerekenleri paylaşmak istiyorum;
   * Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO) tamamlayıcı besinlere anne sütü ile beslenmeye devam edilirken 6. ayda (180 gün) başlanmasını önerirken , Dünya Sağlık Örgütü iyi bir ek gıdanın özelliklerini “Enerji , demir , protein , çinko , vitamin A ve vitamin C , çinko , kalsiyum ve folik asitten zengin” olarak tanımlıyor.
   * WHO/UNICEF öğün miktarı ; ” 6 ay / 6 silme yemek kaşığı ” olmak üzere her ay için ,1 yaşına kadar ,1 yemek kaşığı ilave ederek belirleneceğini belirtiyor. Bu miktar sizler için “baskı” değil bir referans olması açısından paylaşıyorum.
   * Ek gıdaya başladığınız ilk gün sizin için de bebeğiniz için de önemli. Bebeğinizin hasta olduğu bir dönemde ek gıdaya başlamayı biraz erteleyebilirsiniz. Ek gıdaya hangi öğün başladığınızın bir önemi yok. İlk ay özellikle bebeğinizin keyifli olduğu , uykusunun olmadığı bir zamanı seçin. Tok olmasın ama çok acıktığı bir zamanda olmasın.
   * Ek besinleri emzirmeden önce değil sonra verin. İstediği kadar emsin , 1,5-2 saat sonra ek besin denemesi yapsın ki anne sütü alımı azalmasın. Ek gıda “tamamlayıcı” olsun. Aynı durum formül mama içinde geçerli.
   * Formül süt hariç , uzun ömürlü ve işlenmiş ürünlerin bu dönemde hayatımızda işi yok. Özellikle pirinç unu ve bebe bisküvilerinden uzak durun. Rafine bir ürün olan pirinç ununun besin değeri oldukça düşüktür. Ek gıdaya başlangıçta hedefimiz sağlıklı ve besleyiciliği yüksek gidaları tercih etmek. Detaylı olarak ; Bebek bisküvisinden neden uzak durmanız gerektiği için burayı , pirinç ununun zararları için burayı tıklayınız.
   * Her yerde bolca okuyacağınız “3 gün kuralını” mutlaka uygulayın. Nedir bu üç gün bekleme kuralı ;yeni tanışılacak yiyeceklerin olası yan etkilierini , bebekte alerji ve gaz yapıp yapmadığını ve herhangi bir hazım sorunu olup olmadığı anlamak için bu kural önemlidir. Yeni verilen yiyecek 3 gün sadece tadımlık olacak miktarda verilir. Bu 3 gün içerisinde , daha önce denemediğimiz , bir başka yiyecek menüye alınmaz. Örneğin ilk önce lor ile başladınız. 3 gün sadece lor vereceksiniz. 4.gün kabak ile devam edeceksiniz. Bu arada kabak ve loru bir arada verebilirsiniz fakat yeni başka bir besini menüye ekleyemezsiniz. 6. Günde havuç vermeye başlayabilirsiniz. Yine havuç , kabak , loru karıştırabilir ama yeni başka bitür yiyeceği menüye ekleyemezsiniz. Bu 3 günlük dönemler de  Alerji , gaz , hazımsızlık gibi problemlere karşı Bebek gözlemlenir. Eğer bir sıkıntı yoksa 3 günün sonunda o yiyecek bebeğin rutin menüsüne dahil edilir. Bir sıkıntı gözlemlenirse o yiyeceğintüketimi daha ileri ki aylara ertelenir. 3 gün kuralının neden önemli olduğu konusunda ki yazı için buraya tıklayınız .
   * Başlangıcı mümkün olduğunca tatlılardan uzak yapın. Bu damak tadı için çok önemli bir detay. Bebekler tatlı-tuzlu ayrımını ek gıdaya geçiş dönemine kadar bilmezler. Bunu minik insana siz öğretirsiniz. Ve o da bizler gibi tatlı tatlara daha isteklidir. Öncelikle tatlı olan meyveler ile başlaması , sebzeleri reddetmesine sebep olabilir. Meyve yerine , lor/yoğurt veya sebzeler ile başlamak daha iyi olacaktır.
   * Ek gıdaya başlamadan önce blw yi araştırın. Ve bence mutlaka bir şans verin. Bunun sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmada , motor gelişiminde , aile sofrasına katılımda önemli olduğunu düşünüyorum. Peki nedir blw?

 

 Bebeğin kendi yiyebileceği yumuşaklıkta ve elle tutabileceği durumdaki yiyeceklerle kendi kendini beslemesi. Özet ; Koy önüne kendi yesin!Blw bebeğin yiyecekleri keşfetmesini sağlar. Kendi kendine yemeğini yiyen bebek daha keyiflidir genellikle. Aile sofrasına katılımı, aile bireyleri gibi kendi yemeğini yemesi hoşuna gidecektir. Her yiyecek ile blw olur. Yeter ki uygun olarak hazırlansın. Blw için özel kaşığa, tabağa ihtiyacınız yok. Yer sofrasında kaşıksız, tabaksız  dahi blw nin alasını yapabilirsiniz.. Blw yi ben yeni moda değil bir eskiye en eskiye dönüş olarak görüyorum.Blw yapacağınız yiyecekler ;Elle tutulacak kadar sert, damakla ezilecek kadar yumuşak olmalı. Kabuklu kuru yemişler, sert fındık – fıstık gibi yiyecekler, yapışkan kıvamda ki yiyecekler blw için uygun değildir. Hangi ayda ne ile blw yapacağınız Bebeğinizin yutma ve çiğnemede ki gelişimine göre değişir.
  Peki ilk günler !
 Öncelikle ilk 20 günü bebeğinizin yeni yolculuğu için ayırın , anne sütü/mama dışında da beslenenebileceğini öğrenmesine izin verin. Siz de bebeğinizin sevdiklerini ve sevmediklerini öğrenin. Öğün oluşturmayın , 20 günden sonra öğün oluşturmak için alt yapıyı hazırlayın. Bir defter tutun! Neleri denediğinizi ve olumlu olumsuz sonucunu yazın. 20 gün sonunda artık elinizde neleri kullanacağınızın listesi hazır olacak.  Sebze-tahıl-meyve-süt ürünlerini bu ilk 20 günde mümkün oldukça tek tek verin. 20 günden sonra mümkün oldukça en fazla 3 yiyecekten oluşan yemekler hazırlayın. Bulamaçtan oluşan öğünlerden uzak durun , damak tadı gelişimi ve 1 yaş sonrası aile sofrasına oturma dönemi için olabildiğince tek tek yedirin.
   – Eğer ki blw ile başlama kararı aldıysanız , buharda sebze veya ev yapımı peynir güzel bir başlangıç olabilir. İkisinden birini bebeğinizin yiyebileceği şekilde sunun. (Sebzeniz elle tutulacak kadar diri , damakla ezilecek kadar pişmiş olamlı) Tutması ve ağzına götürmesi için yardımcı olun. Hatta siz de aynı yemeği onunla birlikte , ona öğreterek yiyin, hem öğretici hem eğlenceli olacaktır! Hatta arada çıkaracağınız “mmmmm” sesleri minik insanın dikkatini çekmek için yardımcı olacaktır.
        * İlk 3 gün bittikten sonra yeni bir sebze ile devam edebilirsiniz. Bu arada daha önce denediğimiz sebze veya lor da menüde olabilir.
   – Eğer klasik başlamak istiyorsanız , yoğurt tat açısından iyi bir alıştırma olabilir. 1-2 tatlı kaşığı yoğurdu bebeğin damağını acıtmayacak yumuşaklıkta ve hafif hareket özelliği olan bir kaşıkla yedirin. Kaşıkla oynamasına izin verin , hatta başka bir kaşıkla siz de onun keşfine eşlik edin. Yoğurtla başlamak kıvam açısından da bebeğe oldukça uygun. Yarı akışkan gıdaları bebekler oldukça kolay yutabiliyor. Ayrıca yoğurdu kolaylıkla sebzeler ve tahıllarla buluşturabilirsiniz.
        * 3 gün sadece yoğurdu verin. 3 günden sonra bir sebzeyi de yoğurdun yanında sunabilirsiniz. Ama karışımlar hazırlamak için biraz bekleyin. Önce tek tek tadını alması daha doğru olacaktır , siz de bu dönemde bebeğinizin beğendiği veya beğenmediği yiyecekleri görebilirsiniz.
        * Klasik yöntemle fakat sebze ile başlamak isterseniz ; sebzeleri mümkünse buharda pişirin. Buhar yerine suda pişirmeyi tercih ederseniz mümkün oldukça az suda pişirin ve suyunu dökmeden kullanın. Sebzeleri ilk zamanlar cam rende ile sebze püresi /çorbası haline getirebilirsiniz. Sebze pürelerinizin kıvamı “yoğurt”kıvamında olabilir. Daha fazla su eklerseniz , enerji , vitamin , mineral yerine fazladan su vermiş olursunuz. Daha az su eklerseniz damağına yapışan , yutmakta zorlanacağı bir yiyecek olur. Bu sebepten çorba veya püreleri “yoğurt” kıvamında  yapın. İlk gün tek bir sebzeyi 1-2 tatlı kaşığı olarak sunun. 3. Günden sonra yeni bir sebzeyi de menüye ekleyin.
        * Klasik yöntemi tercih ettiyseniz dahi , ilk günler de dahil olmak üzere kendi eliyle yiyebileceği yiyeceklerde ekleyin menüye. İnanın beslenme adına geleceğe yapılacak en iyi yatırımlardan biridir , kendini beslemeyi öğrenmesi.
  – İlk 6 aydan sonra , ek gıdaya başladığınız günden itibaren su vermelisiniz. Suyu bebeğiniz ek gıdayı aldıktan sonra ki her öğünde sunun. İstediği kadar içmesine izin verin.  Cam şişe su , cam damacana su veya damacana su tercih ederseniz kaynatmaya gerek yok. Suyu kaynatmanın , suyu minerallerden fakirleştirdiğini unutmayın.
  – Meyveler de bebek beslenmesinde önemlidir. İlk 2 haftadan sonra meyveleri de menüye ekleyin. Meyveleri pişirmeden kullanmak , besin değerini koruması açısından önemlidir. Muhallebiye eklemek isterseniz önce muhallebiyi pişirip , ılıklaşınca meyveyi ilave edebilirsiniz. Blw için yumuşak kıvamlı ama elle tutulabilir meyveleri seçin. Sert meyvelerin boğaza kaçma riski daha yüksektir unutmayın. Klasik yöntemde meyveyi rendeleyerek menüye dahil edebilirsiniz. Blender kullanımından kaçınmakta fayda var. Bebekler de blender kullanımı konulu yazım için tıklayınız.
  – İlk tercih edeceğiniz sebze , meyve ve tahıllar ;Yoğurt, lor, salatalık, avokado, kabak, havuç, taze fasulye, taze soğan, kayısı, elma, armut, balkabağı, sarımsak, yulaf, tatlı patates, şeftali, mürdüm eriği, bezelye, tereyağ, Zeytinyağı . Diğer aylar için tıklayınız. Bebeklerin de hangi yiyecekleri ne zaman tüketebileceğine dair kapsamlı bir araştırma yok. Biz bu listeyi Dr.Burcu Tanrıkulu Bozkurt ile birlikte hazırladık. Hazmı zor olan , gaz yapan , alerjik reaksiyona sebep olma ihtimali yüksek olan yiyeceklerin tüketimini daha ilerleyen aylara bırakıp , besin değeri zengin , hazmı kolay , alerjik reaksiyona sebep olma ihtimali diğerlerine göre düşük olanları ilk aylara aldık. Tecrübelerimizle de birleşince bu liste çıktı. Yoğun gelen sorulara cevap olması ve fikir olması açısından sizlerle paylaştık. Bu sebepten eğer ki bulunduğunuz aya uygun mevsim sebzeleri yukardaki listede yoksa , mevsim sebzelerini dikkat ederek kullanabilirsiniz. Bu kesinlikle dondurulmuş veya mevsim dışında hormon/sera ile büyütülmüş sebze tüketmesinden daha iyidir.
        * Ama mevsim sebzesi olsa dahi en az 1 yaşına kadar dikkat etmeniz gereken sebzeler var. Patlıcan ve bakla gibi. Listenin devamı ve epey uzun olan detayları için tıklayınız.
    6.Ay için örnek menüler /1 (tadım günü olan ilk 20günden sonra)
1 öğün ; Muzlu yulaflı yoğurt
1 tadım öğünü; daha önce tatmadığı bir sebze/meyve
    6.Ay için örnek menüler /2
1 öğün ; Balkabağı /kabak/yulaf /zeytinyağı çorbası
1 tadım öğünü; daha önce tatmadığı bir sebze /meyve
    6.ay için örnek menüler /3
1 öğün; Avokado ve şeftali püresi
1 tadım öğünü ; daha önce tatmadığı bir sebze /meyve
    6.ay için örnek menüler /4
1 öğün ; Tatlı patates+lor +tereyağ
1 tadım öğünü ;daha önce tatmadığı bir sebze /meyve
    6.ay için örnek menüler/5
1 öğün ; Yulaf muhallebisi +kayısı+avokado
1 tadım öğünü ; daha önce tatmadığı bir sebze /meyve
   – [ ] Öğünleri veya tadım öğünlerini , gözlemlemenizin zor olacağı , hazım veya alerjik reaksiyon durumunda zor müdehale edebileceğiniz için akşam değil gündüz öğünlerinden her hangi  birinde verin. Geri kalan zamanda , her acıktığında emzirin. Anne sütünün olmadığı durumda formül mama kullanın.
Can’ın iki farklı 6. Ay öğünü
    Soru , görüş ve önerilerinizi yorum olarak paylaşmanızdan mutluluk duyarım.
Yazar :