Demir ,En önemli görevi hemoglobin  yapımıdır. Hemoglobin kanımızdaki alyuvarlarda bulunur ve oksijen taşıma işlemini yaparlar . Enerji üretimi ve protein metabolizmasına etkili bir çok enzim için demir gereklidir. Lenfosit denilen vücut savunma sisteminde yer alan bir tür kan hücresinin yapımına etkilidir. 

Demir eksikliğini anemisinin çocukluk döneminde genel olarak nedeni ; demir ihtiyacının hızla artması , artan demir ihtiyacının beslenme ile karşılanmamasıdır .

Demir eksikliği anemisi büyümeyi , aktiviteyi , öğrenmeyi ve beyin fonksiyonlarını etkiler. Ağır demir eksiklikleri kalp yetmezliğine , sebep olabilir.

Yazımızda demir eksikliği anemisinden  nasıl korunabileceğimizden ve demir anemisi durumunda nasıl beslenmemiz gerektiğinden bahsetmek isterim ;

  ✨En önemli demir kaynağı anne sütüdür. Anne sütünde ki demir miktar olarak düşük olmasına karşın , biyoyararlılığı yani emilimi çok yüksektir. Anne sütünden alınan demirin emilimi %50-70 arasıdır. Ve bu tüm demir kaynaklarının / ilaçlar dahil / çok üstündedir. Hatta bazı araştırmalar anne sütü ile birlikte alınan diğer demir kaynaklarınında emiliminin arttığını göstermiştir.
✨İlk 6 ay anne sütü bu anlamda çok önemlidir. Su dahil hiç bir  gıda verilmeksizin ilk 6 ay anne sütü ile beslenmeli bebekler. Anne sütünden sonra ek gıdaya 6.ayda demirden zengin yiyeceklerle başlamalı. Anne sütü yoksa , demir içeriği yüksek mamalar tercih edilmeli.
✨ Demirden zengin ve emilimi yüksek başka demir kaynağı ; et , tavuk , balık ,yumurta , dalak , karaciğerdir. Biyoyararlılığı ortalama %30 dur.
✨Hayvansal demir kaynakları fitattan etkilenmez. (Tam tahıllarda bulunur) Fakat kalsiyumdan etkilenir. Tüm demir kaynaklarını tüketirken aynı anda kalsiyum tüketmemeye ve arada yarım saat zaman bırakmaya dikkat edelim.
✨Çocuklarımıza hazırladığımız menülerde eğer , demir bulunuyorsa demir emilimini arttıracak C vitamini kaynaklarını da menüye eklemelisiniz. Mesela ; Limon , portakal , domates , biber çeşitleri , maydanoz . Portakallı somon , domatesli köfte , mercimek çorbasına bir iki damla limon gibi.
✨ Emilimi düşük olan bitkisel demir kaynakları ile birlikte hayvansal demiri birlikte sunmak emilimini arttıracaktır.  Mesela ; kıymalı pazı , tavuklu balkabağı  , etli mercimek çorbası gibi.
✨ Günlük inek sütü tüketimi 2 bardak ile sınırlandırılmalı. 1 yaşından önce inek sütüne başlanmamalı. İnek sütü yerine mayalanmış süt ürünlerinin daha besleyici olduğu unutulmamalı.
İnek sütü ile yapılan mamalar, erken dönemde inek sütüne başlamak , inek sütündeki demirin bağırsak emilimin iyi olmaması ile birlikte inek sütüne karşı gelişen reaksiyonların sonucu gizli kanamalara neden olmakta ve demir eksikliğinin oluşmasına yol açmaktadır. Ayrıca inek sütü besinlerle aldığımız demirin emilimini de olumsuz etkilemekte.
✨Çocuk ve bebek beslenmesinde çay olmamalıdır. Çay da demir emilimini etkiler. Hemen hemen tüm çaylar! Bitki çayları dahil. Özellikle demir eksikliği tedavisi gören çocuklara çay içirmemeli . Eğer hastalık , soğuk algınlığı durumlarında içirmek isterseniz öğünlerle arasında en az 45 dk olmasına özen gösterin. Çay ve kahve tüketimi demir emilimini %75 oranında azaltmaktadır.
demir içeren yiyecekleri az alan çocuklar  , 1 yaşından önce inek sütüne başlanan , günlük süt tüketimi 500 ml’den fazla olanlar ,   Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebekler ve altta yatan kronik hastalığı olan çocuklar özellikle risk altındadır.
Demir eksikliği anemisi tedavisinde demirden zengin beslenmek çok önemlidir. Fakat bazı durumlarda ilaç kullanmak gerekebilir.Özellikle 6-12 ay arası beslenmenin az olduğu dönemde.  İlaç kullanma kararını “tahlil sonucunda ” doktorunuzla birlikte veriniz. Demir eksikliği durumunda ; altta yatan kanama, çölyak hastalığı veya parazitoz gibi emilim bozukluklarının araştırılmalıdır.
Bir sonraki yazımızda sizlere Demirden zengin yiyeceklerle 10 bebek yemeği tarifi vereceğiz. Sevgiyle kalın.
Özden Kaşkar Duran , Dr. Burcu Tanrıkulu Bozkurt
Yazar :