Foremilk ve Hindmilk; yani, “İlksüt” ve “Sonsüt” kavramları sıklıkla yanlış kullanılmaktadır. Genellikle, emzirmenin başlangıcındaki süt ilksüt (foremilk); emzirmenin sonundaki süt ise sonsüt (hindmilk) olarak tanımlanır.
Oysaki, İlksüt (ya da Önsüt) ve Sonsüt arasındaki fark, sütün yağ içeriği farkıdır. İlksüt’ün yoğunluğu su; Sonsütün ise yoğunluğu yağdır. Ve bu durum memeden memeye değişiklik göstermez. Buraya kadar, alışılagelmiş İlksüt ve Sonsüt tanımlarından farklı bir şey söylemedik. Ancak, bu tanımlamalarda önemli eksiklikler vardır. Mesela, ilksüt ve Sonsüt, sadece bir emzirme süresinde değişen yağ içeriklerine işaret etmez.[1]
Meme içindeki süt, süt kanallarında depolanmaz. Her emzirme bitiminde süt tekrar meme içinde üretilir. Ancak, meme içinde önce yağ üretimi gerçekleşir daha sonra su oranı yavaşça artmaya başlar. Meme içinde sütün kapasitesi son noktaya ulaştığında su miktarı, yağ miktarından her zaman fazladır. Böylelikle, emzirme aralarını uzun tuttuğunuzda sütünüzün içeriği daha çok su olacaktır. Emzirme aralarınızı kısa tutarsanız da süt içeriğinizi daha çok yağ oluşturacaktır. Yani, uzun emzirme aralığında bebeğiniz daha yoğun su, kısa emzirme arlığında ise bebeğiniz yoğun yağ içeriğini alır (burada emzirme süresi de etkilidir). Bu durum, bebeğinin az kilo alımından şikayetçi olan annelere bir ipucu verebilir.
Ayrıca, sütteki foremilk ve hindmilk farkını, sabah ve akşam sütleri arasında da görmekteyiz. Sabah sütü foremilk ve akşam sütü de hindmilktir. Yani, sabah saatlerindeki sütünüz daha yoğun su ve akşam saatlerindeki sütünüz daha yoğun yağ içerir. Bu nedenle, anneler sabah saatlerinde memelerinin şiştiğinden ve dolu olduğundan söz ederler ve akşam saatlerinde de sanki memelerinin boş olduğuna dair bir izlenime kapılırlar. Oysaki, buradaki durum sadece yağ ve su oranı arasındaki farklı durumdur. Yani akşamları sütünüz az ya da memeniz boş değil, aksine sütünüz daha çok yağ içeriğine sahiptir. Görüldüğü gibi aslında fizyolojimizin doğası bebeğimiz için harika bir ayarlama yapmıştır. Sirkadiyen ritme göre de bakacak olursak, gün ve gece eksenindeki sütte, bebeğin besin ihtiyacının değişimine uygun dengeler söz konusudur. Bu nedenle akşam sütü, bebeği daha tok tutacaktır ve dolayısıyla da daha iyi uyutmasına yardımcı olacaktır. Bu bilgilere göre, sabah ve akşam saatlerinde emzirme sürelerini ve emzirme sıklığını yönetmek mümkündür. Mesela, sabah saatlerinde bebeğiniz daha uzun bir emme seansıyla memenizi boşaltabilir; akşam saatlerinde ise bu süre biraz daha kısalabilir. Her emzirme arasında, 10-15 dakikalık bir sürede ise memelerin içi önce yağ ve sonrada su yoğunluğu olarak tekrar dolmaya başlar.[2]
Dolayısıyla, anneler memelerinin henüz dolmadığından ya da boş olduğundan söz etmemelilerdir. Bebeklerini günün her saati ve memelerinin dolu/boş ayrıntısına takılmadan emzirebilirler. Sonuç olarak, buradaki temel fark foremilk ve hindmilk farkıdır; her iki süt içeriği de benzersiz ve bebeğimizin ihtiyacına yönelik biriciktir.
Pınar AYATA
Uzman Psikolog
Emzirme Danışmanı
Laktasyon Uzmanı
Pınar Ayata’nın emzirmeye yön veren , bebek dostu yazılarının tamamı için tıklayınız.
[1] Daly SE, Di Rosso A, Owens RA, Hartmann PE. (1993) Degree of breast emptying explains changes in the fat content, but not fatty acid composition, of human milk Exp Physiol 78(6):741-755
[2] Hale TW, Hartmann PE. (2007) Textbook of Human Lactation Texas: Hale Publishing
